Akatyst
- Utworzono: wtorek, 28, kwiecień 2015 12:47
Od pierwszych wieków chrześcijanie czcili na różne sposoby Matkę Bożą. Kult ten, szczególnie w Bizancjum, znajdował swój wyraz w liturgii, a także w poezji. Jednym z najwspanialszych dowodów miłości, jaką otaczano Matkę Pana Jezusa, jest hymn liturgiczny ku czci Bogurodzicy zwany Akatyst.
Słowo Akatyst oznacza nabożeństwo składające się z pieśni pochwalnych, modlitw ku czci Chrystusa, Najświętszej Maryi Panny i Świętych, odmawianych na stojąco, z uwagi na greckie znaczenie tego słowa (czyli gr. Akathistos - „hymn śpiewany na stojąco”).
Uważa się, że Akatyst jest najstarszym hymnem Maryjnym, wykonanym 7 sierpnia 626 r. n.e., kiedy dzięki opiece Bogurodzicy, Konstantynopol został uratowany przed atakiem pogańskich Awarów. Wówczas gwałtowny huragan rozpędził nieprzyjacielską flotę, rzucając statki na wybrzeże niedaleko sanktuarium Deipara - Matki Bożej w Blachernach, dzielnicy Konstantynopola. Ludność miasta śpiewała wtedy całą noc na stojąco, hymn ku czci Bogurodzicy, dziękując Jej w ten sposób za ratunek. Dodano wtedy do Akatystu dziękczynną dedykację „O Waleczna Hetmanko”
Około VIII wieku, dzięki kontaktom Wenecjan ze Wschodem, Akatyst został przeniesiony do Włoch i przetłumaczony na łacinę. Polski przekład został dokonany w 1965 r. Największe zasługi w powrocie Akatystu do liturgii ma święty Jan Paweł II, wskazując to nabożeństwo, wspólne dla obu Kościołów, jako drogę prowadzącą do pełni jedności. Obecnie można go usłyszeć w różnych świątyniach na całym świecie. W Polsce Akatyst tłumaczony przez marianina o. Sergiusza Jana Gajka, jest najwierniejszym tłumaczeniem oryginału z roku 1980.
Ojciec św. Benedykt XVI jedną ze zwyczajowych katechez podczas audiencji generalnej poświęcił autorowi Akatystu, św. Romanowi Pieśniarzowi. Świętemu zostały objawione w cudowny sposób słowa i melodia Akatystu. W czasie snu ukazała mu się bowiem Matka Boska, która dała mu do spożycia zwój. Po przebudzeniu, święty Roman wyśpiewał treść zwoju, był to hymn ku czci Bogurodzicy. Podobny Motyw snu jest napisany w księdze Ezechiela 3,1 : „[...] Weź ten zwój, a jedz i mów [...]” wykorzystywany w chrześcijańskich legendach.
Treść hymnu koncentruje się wokół tematu obecności Maryi w Tajemnicy Słowa Wcielonego i jego Kościoła. Zwrotki zaczynają się od kolejnych liter alfabetu greckiego. Na przemian przeplatają się teksty maryjne i chrystologiczne. Każda strofa zaczyna się od zapowiedzi wydarzenia lub tematu, co ma skierować rozmyślanie ku wnętrzu tajemnicy.
Akatyst składa się z dwóch części:
- pierwszej, przedstawiającej historie z życia Maryi od Zwiastowania do Ofiarowania Jezusa w Świątyni
- drugiej teologicznej, rozważającą boską i ludzką naturę Chrystusa i dziewictwo Maryi.
Akatyst jest hymnem radości składającym się z dwunastu strof zwanych Ikosami. Anielskie „Ave Maria” nie odpowiada polskiemu tłumaczeniu „Witaj”, którym rozpoczyna się każdy werset litanijnej części Ikosu.
Akatyst współcześnie ma swoje wersje w języku angielskim, francuskim, niemieckim i włoskim. Najczęściej jest śpiewany w czasie Wielkiego Postu, w święto Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny oraz w Święto Niepokalanego Poczęcia Maryi.
Na Jasnej Górze jest on śpiewany w każdą sobotę w kaplicy Cudownego Obrazu o godzinie 20.00, w intencji pokoju na całym świecie. W naszym kościele parafialnym zostanie odśpiewany w niedzielę 26 kwietnia po wieczornej mszy św. Serdecznie zapraszamy na to modlitewne wydarzenie. Mamy nadzieję, że wykonywanie tego pięknego hymnu ku czci matki Chrystusa, stanie się w naszej parafii tradycją.
dk. Michał Fucia
